O εναλλακτικός τουρισμός, διακρίνοντας τις τουριστικές απαιτήσεις του αγοραστικού κοινού, ομαδοποιεί και αναδεικνύει τα ενδιαφέροντα του τουριστικού καταναλωτικού κοινού.
Ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες, τις προτιμήσεις και τα κίνητρα των τουριστών, προσπαθεί να αμβλύνει την εποχικότητα της τουριστικής κίνησης και να αναδείξει τον φυσικό και πολιτισμικό πλούτο της κάθε χώρας. Οι διακρίσεις μεταξύ των διαφόρων μορφών, είναι ενδεικτικές και προσπαθούν να αποτυπώσουν δραστηριότητες με βάση τα πλέον διαδεδομένα αγοραστικά ενδιαφέροντα στον ελληνικό και διεθνή χώρο.
Κατά συνέπεια, υπάρχουν μορφές που δεν αποτυπώνονται παρακάτω, λόγω της μειωμένης εφαρμογής στο ελληνικό κοινό, αλλά πιθανώς να καθιερωθούν στο άμεσο μέλλον.
Κάποια πολύ αντιπροσωπευτικά παραδείγματα είναι
Αθλητικός τουρισμός αναψυχής
- Στη θάλασσα (Καταδύσεις, θαλάσσιο σκι, θαλάσσιο αλεξίπτωτο, ιστιοσανίδα, αετοσανίδα, κολύμβηση, λοιπά θαλάσσια αθλήματα)
- Στις λίμνες και τα ποτάμια (κανόε – καγιάκ, rafting κ.ά).
- Στο βουνό, σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές (σκι, ορειβασία, αναρρίχηση, ποδήλατο βουνού, αλεξίπτωτο πλαγιάς, διάβαση φαραγγιών – δασών, τουρισμός άγριας ζωής, ιππασία κ.ά.).
Πολιτιστικός τουρισμός
Ο πολιτιστικός τουρισμός ενθαρρύνει τον επισκέπτη να κατανοήσει την πολιτιστική κληρονομιά του κάθε τόπου κάνοντας επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, μουσεία, θεατρικές παραστάσεις, φεστιβάλ, παρακολουθώντας προσκυνήματα, παραδοσιακή αρχιτεκτονική, αναβίωση παραδοσιακών εθίμων ή συμμετέχοντας σε δραστηριότητες όπως οικοτεχνία, χειροτεχνία και μελέτη του λαϊκού πολιτισμού και της τέχνης. Με σκοπό τον πολιτιστικό τουρισμό μπορούν να διοργανωθούν
- Ταξίδια μελέτης με σκοπό την περιήγηση και τη γνωριμία του ταξιδιώτη με την πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου.
- Ταξίδια τέχνης (με σκοπό την παρακολούθηση καλλιτεχνικών παραστάσεων, την επίσκεψη εικαστικών εκθέσεων και τη συμμετοχή σε φεστιβάλ)
- Ταξίδια συμμετοχικής καλλιτεχνικής δημιουργίας ως εμπειρία ολοκλήρωσης (ζωγραφική, χορός, φωτογραφία, μαγειρική, χειροτεχνία, επισκέψεις σε καλλιτεχνικούς χώρους κ.λπ.).
Θαλάσσιος τουρισμός
Ο Θαλάσσιος τουρισμός συνδέεται τόσο με το θαλάσσιο όσο και με το παραθαλάσσιο περιβάλλον και αφορά δραστηριότητες που συνδέονται με θαλάσσιες περιηγήσεις και δραστηριότητες (π.χ. κρουαζιέρες με κρουαζιερόπλοια ή άλλα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής, ιστιοπλοΐα, yachting-motor boat-sailing boat κ.ά.). Επίσης μπορεί να συνδεθεί και με τον αθλητικό τουρισμό.
Τουρισμός υπαίθρου
Ο επισκέπτης καλείται να βιώσει εμπειρίες που συνδέονται με το φυσικό περιβάλλον όπως
- Ο φυσιολατρικός τουρισμός όταν ο επισκέπτης επιδιώκει να αποκτήσει γνώσεις για τη φύση
- Ο τουρισμός παρατήρησης όταν επισκεπτόμαστε περιοχές άξιες παρατήρησης για την χλωρίδα ή την πανίδα.
- Ο περιπατητικός τουρισμός που αναπτύσσεται στα περιπατητικά μονοπάτια της υπαίθρου.
- Ο περιηγητικός τουρισμός όταν η περιήγηση ή η εκδρομή γίνεται στην ύπαιθρο.
Επίσης μπορεί να συνδυαστεί με τον αθλητικό τουρισμό.
Γαστρονομικός τουρισμός
Η μορφή του τουρισμού που ενθαρρύνει τη συμμετοχή του επισκέπτη σε εμπειρίες που συνδέονται με την τοπική κουζίνα και την ανάδειξη της ιδιαίτερης γαστρονομικής ταυτότητας μιας συγκεκριμένης περιοχής. Οι κυριότερες επιμέρους ενέργειες που ανήκουν στη συγκεκριμένη κατηγορία είναι ενδεικτικά:
- Διακριτή ενσωμάτωση της τοπικής κουζίνας στα προσφερόμενα εδέσματα.
- Δημιουργία ή/και διάχυση γαστρονομικών και οινοτουριστικών διαδρομών.
- Επισκέψεις σε μονάδες και εργαστήρια παραγωγής και μεταποίησης τοπικών προϊόντων (παραδοσιακά ελαιοτριβεία, αγροκτήματα, αμπελουργικές ζώνες,
- Γευσιγνωσία.
- Εκπαιδευτικές ξεναγήσεις.
- Ειδικές εκθέσεις μόνιμου χαρακτήρα.
- Εφαρμογές εικονικής περιήγησης.
- Ψυχαγωγικές εκδηλώσεις.
Τουρισμός υγείας και ευεξίας
Η μορφή αυτή απευθύνεται σε επισκέπτες που επιθυμούν να συνδυάσουν τις διακοπές τους με υπηρεσίες πρόληψης, διατήρησης ή βελτίωσης της υγείας τους μέσω προγραμμάτων ολικής αναζωογόνησης και χαλάρωσης σε σωματικό, πνευματικό και συναισθηματικό επίπεδο. Η μορφή αυτή αφορά άτομα τρίτης ηλικίας κ.λπ..
